Positionering van de stomp

De juiste positionering van de stomp is erg belangrijk voor het vervolg van het herstel, met name om contracturen (verkortingen van spieren, verslapping van de pezen, verstoring van de bloedcirculatie) te voorkomen. Ook helpen de juiste oefeningen de spieren aan te sterken en de gewrichten beweeglijk te houden. Daarnaast is het ook goed voor de bloedsomloop en kan het de pijn verminderen en zwellingen voorkomen.

Wat kunt u doen?

Voor onderbeengeamputeerden: houdt uw geamputeerde been en knie recht en ondersteun deze goed wanneer je zit. Wanneer je in een rolstoel zit, kan dit door bijvoorbeeld het plankje van de rolstoel als ondersteuning te gebruiken. Wanneer je op een gewone stoel zit, gebruik dan een tweede stoel van dezelfde hoogte als ondersteuning van uw stomp. Voor bovenbeengeamputeerden: ga op je buik liggen, eventueel met een kussen onder je stomp, en help zo de spieren in je heup te rekken. Dit voorkomt mogelijke contracturen, die ontstaan wanneer je te lang zit. Probeert dit zo’n 15-20 minuten achter elkaar te doen, een aantal keer per dag.

Het vergt discipline, maar probeer te voorkomen dat uw restledemaat te vaak buigt, bijvoorbeeld wanneer je je been laat hangen over het handvat van een kruk, over de rand van het bed of wanneer je zit. Wanneer het kniegewricht of heupgewricht te lang gebogen is, kunnen contracturen ontstaan. Probeer ook te voorkomen dat je je stomp op wil tillen, maar probeer hem echt plat te laten liggen op de stoel of het bed.

Gevoeligheid van de stomp

Na de amputatie is de huid van de stomp gevoelig wanneer je het aanraakt, maar in een later stadium, wanneer een prothese aangedaan kan worden, zal de huid de druk en krachten die dit met zich meebrengt aan moeten kunnen. Om dit mogelijk te maken, en zo de passing van de eerste prothese zo succesvol mogelijk te laten gebeuren, is het belangrijk de stomp in een vroeg stadium al minder gevoelig te maken. De volgende technieken kunnen hierbij helpen en helpen ook om mogelijke fantoompijn te verminderen (het gevoel van pijn in het geamputeerde lichaamsdeel).

Littekenweefsel kan vastkleven aan het zachte weefsel of bot onder het litteken. Dit geeft huidproblemen en pijn wanneer je een prothese draagt. Om dit te voorkomen kun je onderstaande doen. Het kan in het begin wat pijnlijk zijn, maar het voorkomt pijn en huidproblemen in de toekomst! je voelt dit zelf het beste aan. Let op: voer dit alleen uit als de wond volledig dicht is en er geen korstjes meer op het litteken zitten. En raadpleeg altijd eerst een arts.

• Plaats twee vingers op de plek waar je het bot onder de huid van de stomp voelt. Druk stevig en maak een circulerende beweging, maar beweeg je vingers niet over de huid. Dit houdt de huid weg van het onderliggende weefsel.
• Voer bovenstaande uit rondom alle plekken waar je het bot kunt voelen in je stomp
• Masseer NIET de hechting van de wond of delen van het litteken die nog niet geheel genezen zijn. Pas wanneer het litteken volledig genezen is, kun je bovenstaande massage uitvoeren op de plek van het litteken.
• Doe dit zo’n 15-20 minuten achter elkaar, 3x per dag.

Het is belangrijk dat je je stomp meerdere malen per dag even nakijkt om huidproblemen op tijd te constateren en indien nodig actie onderneemt. Gebruik indien nodig een spiegel om de stomp vanuit verschillende hoeken te kunnen inspecteren. Zeker wanneer je de oefeningen gaat uitvoeren, controleer dan altijd vooraf en achteraf met een spiegel je stomp.

Zowel voordat je een prothese krijgt als wanneer je al een prothese draagt is het belangrijk goed voor de stomp en de huid te zorgen. Minimaal één keer per dag controleren (en in het begin zelfs wat vaker) is zeker niet verkeerd! Wanneer je merkt dat er sprake is van huidirritatie, of wanneer de huid gevoeliger is geworden en bijvoorbeeld aanvoelt als een blauwe plek, neem dan contact op met je instrumentmaker. Hij of zij zal je indien nodig doorverwijzen.

Tijdens de revalidatie maar ook daarna is het belangrijk gezond te eten en je gewicht zo stabiel mogelijk te houden. Een gezond gewicht:

• Helpt de prothesekoker goed passend te houden
• Zorgt ervoor dat het je minder energie kost om een prothese te gebruiken
• Helpt andere problemen en blessures als rugpijn te voorkomen
• Helpt een hoge bloeddruk te voorkomen
• Helpt gewrichtsproblemen (met name heup, knie, enkel) te voorkomen

Eerste stappen met een prothese 

De eerste stappen met een prothesebeen zullen opwindend zijn en een moment om te vieren. We raden je aan om een camera mee te nemen om het speciale moment vast te leggen! Veel mensen voelen zich zowel enthousiast als ongerust bij het nemen van hun eerste stappen. Leren vertrouwen op je prothese kost tijd en komt uit ervaring. Tijdens het proces leer je iets meer over prothesen en het leven met een prothese. Blijf vragen stellen aan je revalidatieteam. Van jou wordt in dit stadium niet verwacht dat je een expert bent, dus vertrouw op de ervaring van je teamleden. 

Hard werken wordt beloond 

Wanneer je op een prothese leert lopen, is het doel om uiteindelijk te lopen met een natuurlijk looppatroon, wat minder energie kost. Hoe hoger het niveau van uw amputatie, hoe moeilijker het kan zijn om je prothese volledig te leren kennen. Met minder bot en minder resterende spieren, moeten andere lichaamsdelen compenseren om je ledemaat en de prothese te bewegen.   

Vergeet niet dat je herstellende bent van een amputatie, wat een grote operatie is, dus je energieniveau en uithoudingsvermogen kunnen laag zijn. Na de amputatie leer je nieuwe bewegingen en oefeningen die veel energie vergen, en het is normaal om je moe te voelen. Doorzettingsvermogen, oefening en het volgen van de voorgeschreven oefeningen zijn belangrijk om je te helpen bij het boeken van vooruitgang. 

De juiste techniek 

Tijdens de eerste stappen krijg je begeleiding van je prothesemaker, fysiotherapeut of revalidatieteam. Ze zullen de voortgang volgen en aan je zijde staan. Het is essentieel dat je de juiste techniek en een natuurlijk looppatroon aanleert.  In het begin is het gemakkelijker om correct te leren lopen dan om later een slechte gewoonte af te leren. Neem de tijd en krijg de bewegingen onder de knie. Vergeet niet dat het leren gebruiken van een prothese geen race is.  

Hoewel innovatieve prothetische technologie steeds dichterbij komt, is het nog steeds niet mogelijk om volledig een natuurlijk looppatroon na te bootsen. Maar de juiste oefeningen, techniek en doorzettingsvermogen kunnen je helpen zo natuurlijk mogelijk te lopen. Door samen te werken met de medische professionals, kun je leren efficiënter te lopen, minder energie te verspillen zodat je verder kunt lopen en de belasting van je gezonde zijde, rug en heupen te minimaliseren.