Ból stawów a choroba zwyrodnieniowa stawów

Ból stawów na pewnym etapie życia dotyka większości ludzi. Uprawianie sportu lub wykonywanie czynności wymagających wysiłku może przyczyniać się do występowania ostrego bólu i stanu zapalnego, spowodowanego przez nadmierną eksploatację stawu kolanowego. O ile poważne urazy są stosunkowo rzadkie, przewlekły ból stawów może z czasem przekształcić się w poważniejszą dolegliwość.

CZYM JEST CHOROBA ZWYRODNIENIOWA STAWÓW?

Częstą przyczyną bólu stawów, w tym stawu kolanowego i biodrowego, jest choroba zwyrodnieniowa stawów (ChZS). ChZS jest to choroba nazywana także chorobą „ze zużycia”, która prowadzi do utraty chrząstki.

ChZS jest przewlekłym schorzeniem stawów i wraz z jej postępem chrząstka chroniąca końce kości stopniowo ulega uszkodzeniu, płyn stawowy traci swoje właściwości pochłaniania wstrząsów, a kości mogą zacząć ocierać się o siebie. Może to powodować ból, obrzęk i problemy z pracą stawu.

Niekiedy ból kolana lub biodra wywołany przez zapalenie kaletki maziowej jest mylnie określany jako ChZS. Istnieje kilka czynników różnicujących, na które należy zwrócić uwagę. Ból przy zapaleniu kaletki maziowej zwiększa się po wywarciu nacisku na staw, może zacząć się gwałtownie i stopniowo przechodzić w tępy ból. Ból związany z chorobą zwyrodnieniową stawów nasila się stopniowo i pogarsza z czasem, jak również w jego trakcje może wystąpić zapalenie kaletki maziowej.

CO POWODUJE CHOROBĘ ZWYRODNIENIOWĄ STAWÓW?

Istnieje kilka czynników, które mogą zwiększać ryzyko rozwoju choroby zwyrodnieniowej stawów i wpływać na szybkość, z jaką się rozwija.

Nadmierna eksploatacja
Najbardziej powszechną przyczyną choroby zwyrodnieniowej stawów jest nadmierna eksploatacja, prowadząca do zwiększonego obciążenia i nacisku, które dodatkowo pogarszają stan chrząstki. Nie oznacza to jednak, że należy unikać ruchu. U pacjentów z ChZS ważna jest umiarkowana aktywność, ponieważ wzmacnia ona mięśnie, stabilizuje stawy i wspomaga regenerację chrząstki.

Masa ciała
Dodatkowy ciężar może zwiększać nacisk na stawy i często przyspiesza proces zwyrodnienia chrząstki, powodując chorobę zwyrodnieniową stawów. Utrzymanie prawidłowej masy ciała jest podstawowym sposobem na zmniejszenie ryzyka wystąpienia choroby.

Wiek
Wiek jest czynnikiem przyczyniającym się do rozwoju choroby zwyrodnieniowej stawów, ponieważ naturalna zdolność chrząstki do gojenia zmniejsza się wraz z upływem czasu.

Obciążenia rodzinne
Występowanie zapalenia stawów u któregoś z członków rodziny może zwiększać prawdopodobieństwo wystąpienia choroby zwyrodnieniowej stawów.

Wcześniejsze urazy stawów
Uraz kolana lub biodra, a szczególnie uszkodzenie więzadeł krzyżowych, może spowodować, że zwyrodnienie chrząstki zacznie się znacznie wcześniej, lub będzie postępowało szybciej. Osoby u których doszło do zerwania więzadła krzyżowego przedniego (ACL), lub powtarzających się innych urazów więzadeł, są narażone na zwiększone ryzyko wystąpienia ChZS w ciągu najbliższych dziesięciu lat.

JAKIE OBJAWY TOWARZYSZĄ CHOROBIE ZWYRODNIENIOWEJ STAWÓW?

Poniżej wymieniono objawy zwykle zgłaszane przez osoby, u których zdiagnozowano chorobę zwyrodnieniową stawów (ChZS). W razie występowania któregokolwiek z tych objawów, szczególnie w przypadku wcześniejszych urazów kolana lub biodra, należy skonsultować się z lekarzem.

Ból lub uczucie dyskomfortu w stawach, które może zmniejszać mobilność, utrudniając wstawanie z krzesła, korzystanie ze schodów czy pokonywanie długich dystansów pieszo. Ból spowodowany chorobą zwyrodnieniową stawów może występować z opóźnieniem, a nawet pojawiać się w innych obszarach ciała, na przykład w plecach.

Obrzęki stawów mogą również być objawem ChZS, ponieważ proces zapalny może prowadzić do wysięków nadmiaru płynu w jamie stawowej. Są one często związane z zaostrzeniem przebiegu ogólnej choroby zwyrodnieniowej stawów.

Sztywność, zwykle z powodu stanu zapalnego, może występować rano lub po długotrwałym siedzeniu.

Skrzypienie, trzaski i strzelanie podczas poruszania się również mają miejsce u osób cierpiących na chorobę zwyrodnieniową stawów.

JAK KLASYFIKUJE SIĘ STOPIEŃ ZAAWANSOWANIA CHOROBY ZWYRODNIENIOWEJ STAWÓW?

Stopień ChZS można sklasyfikować na podstawie oceny zdjęcia rentgenowskiego w skali Kellgrena-Lawrence'a od KL 0 do KL 4:

• KL 0: brak zmian radiologicznych charakterystycznych dla choroby zwyrodnieniowej stawów;
• KL 1: możliwe zwężenie szpar stawowych i występowanie osteofitów;
• KL 2: stwierdzone występowanie osteofitów i możliwe zwężenie szpar stawowych;
• KL 3: wiele osteofitów, stwierdzone zwężenie szpar stawowych, stwardnienie i możliwe deformacje kości;
• KL 4: duże osteofity, wyraźne zwężenie szpar stawowych, poważne stwardnienie i stwierdzone deformacje kości;

Częściej stopień zaawansowania choroby zwyrodnieniowej stawów opisuje się jako łagodny, umiarkowany i ciężki (stopnie 2–4).

1. Łagodna choroba zwyrodnieniowa stawów
Na tym etapie powierzchnia chrząstki stawu zaczyna ulegać uszkodzeniu, a na zdjęciu rentgenowskim lub obrazie wykonanym metodą RM stawu mogą być widoczne małe wypustki, pęknięcia lub wgłębienia kości. Pacjenci z łagodną ChZS mogą odczuwać ból lub dyskomfort po całym dniu chodzenia. Noszenie ultralekkiej ortezy, takiej jak Unloader One Lite, może zapobiec dalszemu pogorszeniu stanu chorobowego, łagodząc jednocześnie lekki ból stawów.

2. Umiarkowana choroba zwyrodnieniowa stawów
Na tym etapie chrząstka stawu jest uszkodzona do tego stopnia, że kości coraz częściej ocierają się o siebie. Osoby z umiarkowaną ChZS mogą odczuwać ból podczas chodzenia, biegania, schylania się lub wchodzenia i schodzenia ze schodów. Po długim okresie siedzenia lub leżenia bardzo często występuje sztywność stawów. Wykonywanie bardziej forsownych czynności może też prowadzić do zapalenia stawów.

Noszenie ortezy, takiej jak Unloader One, może odłożyć w czasie operację całkowitej wymiany stawu.

3. Ciężka choroba zwyrodnieniowa stawów

Ciężka ChZS charakteryzuje się silnym bólem i dyskomfortem podczas wykonywania codziennych czynności. Na tym etapie szpara stawowa między kośćmi jest znacznie zwężona, ponieważ chrząstka już prawie zaniknęła, a kości ocierają o siebie. Ilość płynu stawowego drastycznie się zmniejszyła, i płyn nie ogranicza już tarcia podczas ruchu.

Operacja wymiany stawu jest często jedynym możliwym sposobem leczenia u osób, u których zdiagnozowano ciężką chorobę zwyrodnieniową stawów. Ważne jest jednak utrzymanie prawidłowej wagi i prowadzenie zdrowego trybu życia, aby uniknąć powikłań.

W JAKI SPOSÓB JEST DIAGNOZOWANA CHOROBA ZWYRODNIENIOWA STAWÓW?

Tylko wykwalifikowany lekarz specjalista może precyzyjnie i skutecznie zdiagnozować chorobę zwyrodnieniową stawów. Jeśli cierpisz na przewlekły ból kolana lub biodra i uważasz, że może to być spowodowane chorobą zwyrodnieniową stawów, najlepiej jak najszybciej skonsultuj się z lekarzem.

Lekarz zada Ci pytania dotyczące występujących objawów, takich jak ból kolana czy biodra, oraz ich wpływu na codzienne funkcjonowanie. Może również przeprowadzić badanie dotkniętych chorobą stawów, oraz wykonać zdjęcie rentgenowskie, które pomoże w zweryfikowaniu diagnozy. Proces ten może być powtarzany co jakiś czas, aby skuteczniej monitorować przebieg choroby. Dodatkowa diagnostyka może obejmować poza tym obrazowanie ultrasonograficzne, metodą tomografii komputerowej i RM.

Badanie ultrasonograficzne pomaga zobaczyć wysięk w torebce stawowej oraz urazy więzadeł i mięśni, ale nie jest niebezpieczne, gdyż nie wiąże się z narażeniem na promieniowanie.

Tomografia komputerowa (TK) pozwala bardzo dobrze ukazać struktury kostne i może posłużyć do wykrycia nawet małych pęknięć. W przypadku choroby zwyrodnieniowej stawów obrazowanie metodą TK pomaga ocenić zmiany kostne, które mogą nie być wyraźnie widoczne na zdjęciu rentgenowskim.

Obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego (RM) również nie naraża na szkodliwe działanie promieniowania. Na obrazach wykonanych metodą RM widoczne są szczegółowe przekroje tkanek, co jest szczególnie przydatne przy urazach więzadeł i łąkotki lub urazach/zmianach chrząstki stawowej.

Jeśli usłyszysz diagnozę — choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego - nie trać nadziei! Dostępnych jest wiele opcji leczenia tego schorzenia, w tym nasze ortezy kolana Unloader, które skutecznie łagodzą ból związany z ChZS.

W JAKI SPOSÓB LECZY SIĘ CHOROBĘ ZWYRODNIENIOWĄ STAWÓW?

Przy odpowiednim leczeniu można złagodzić objawy i poprawić jakość życia pacjenta, mimo że choroba zwyrodnieniowa stawów jest schorzeniem przewlekłym. Kontrola objawów ChZS ma kluczowe znaczenie, ponieważ może znacznie spowolnić postęp choroby.

Głównymi celami terapii są: uśmierzanie bólu, poprawa sprawności ruchowej i zachowanie funkcji stawów. Ponieważ choroba zwyrodnieniowa stawów może dawać różne objawy u poszczególnych pacjentów, należy wspólnie z lekarzem opracować indywidualne plany postępowania terapeutycznego.

Jest jednak wiele rzeczy, które możesz zrobić samodzielnie, aby złagodzić ból związany z chorobą zwyrodnieniową stawów:

• Utrzymuj aktywność i ćwicz regularnie. Pozwoli to wzmocnić mięśnie, ustabilizować stawy i zapewnić nawilżenie chrząstki.
• Odżywiaj się zdrowo. Zdrowe odżywianie ma duże znaczenie dla naszego ogólnego samopoczucia i ma pozytywny wpływ na złagodzenie stanów zapalnych w tkankach.
• Uzyskaj wsparcie, którego potrzebujesz dla swoich stawów na wczesnym etapie, aby nie cierpieć z powodu bólu.