Powrót do zdrowia po zabiegu amputacji
Rutynową amputację kończyny dolnej można ogólnie podzielić na trzy fazy: fazę gojenia się ran, fazę mobilizacji i fazę reintegracji.
Należy pamiętać, że każda osoba jest inna, a metody i przebieg leczenia są różne. Opisywane przez nas etapy mogą nie pokrywać się dokładnie z Twoją ścieżką leczenia. Czas gojenia się ran po operacji jest różny, a długość okresu rekonwalescencji zależy od takich czynników, jak przyczyna amputacji, rodzaj amputacji, wiek, ogólny stan zdrowia i protokół rehabilitacji zalecany przez zespół medyczny. Zrozumiałe jest, że każdy pacjent chce wiedzieć, po jakim czasie od amputacji będzie mógł zacząć korzystać z protezy, jednak nie da się precyzyjnie wyznaczyć ram czasowych. Jeśli nie dojdzie do żadnych powikłań po amputacji, pierwszą protezę można zazwyczaj założyć w ciągu trzech miesięcy.
Faza gojenia się ran
Po zabiegu amputacji leczenie w pierwszej kolejności koncentruje się na wygojeniu ran i kontrolowaniu bólu.
Celem jest doprowadzenie do gojenia chirurgicznego bez rozwoju powikłań poamputacyjnych, takich jak wtórna infekcja lub inne problemy. Na tym etapie Twój zespół chirurgiczny i personel szpitala będą aktywnie zaangażowani w opiekę nad Tobą. Zalecamy omówienie z zespołem odpowiedzialnym za leczenie ran korzyści płynących z zastosowania po zabiegu zdejmowanego, sztywnego opatrunku. Udowodniono, że zdejmowany sztywny opatrunek zmniejsza ból, a także ryzyko urazu kikuta w razie upadku. Wykazano również, że skraca on czas gojenia się ran, co może pomóc ograniczyć do minimum wszelkie opóźnienia w przebiegu rehabilitacji.
Kształtowanie kikuta
Gdy chirurg stwierdzi, że rany goją się prawidłowo, będzie można rozpocząć terapię kompresyjną. Pomyślne dopasowanie protezy nogi będzie zależało bezpośrednio od tego, czy kończyna będzie odpowiednio ukształtowana, równa i jednolita.
Terapia kompresyjna odbywa się na kilka sposobów. Może polegać na zastosowaniu kurczliwej pończochy, czyli elastycznego bandaża uciskowego naciągniętego na kikut lub owiniętego wokół niego. Do innych metod należy zastosowanie specjalnego rękawa silikonowego nazywanego pooperacyjnym lejem silikonowym, który nosi się na kikucie. Celem terapii kompresyjnej jest dodatkowe zmniejszenie obrzęku przy jednoczesnym pobudzeniu krążenia krwi. Terapię kompresyjną można kontynuować przez cały okres mobilizacji i na wczesnym etapie rehabilitacji, aby stale kształtować kikut. Zespół chirurgiczny i protetyk ortopeda zajmujący się Twoim przypadkiem będą współpracować w celu ustalenia metody terapii kompresyjnej właściwej w Twojej sytuacji.
Faza mobilizacji
Gdy tylko chirurg stwierdza, że pacjent jest gotowy, może zalecić specjalistyczne ćwiczenia i/lub fizykoterapię. Na tym etapie prawdopodobnie trwa jeszcze kształtowanie kikuta z wykorzystaniem terapii kompresyjnej. Mogą wystąpić problemy z równowagą i wytrzymałością, które, choć frustrujące, są na tym etapie zupełnie normalne.
Możesz mieć trudność z samodzielnym siadaniem, przesiadaniem się na krzesło lub wstawaniem. Twoi fizykoterapeuci mogą udzielić Ci wskazówek, które pozwolą Ci zapewnić bezpieczeństwo podczas pracy nad rozwijaniem tych umiejętności. Nie bój się zwracać do członków swojego zespołu o pomoc.
Gdy lekarz stwierdza, że rana zagoiła się w wystarczającym stopniu, pacjent zostaje wypisany ze szpitala. Bez względu na to, czy wrócisz bezpośrednio do domu, czy trafisz do ośrodka rehabilitacyjnego, będziesz kontynuować ćwiczenia mobilizacyjne do czasu osiągnięcia gotowości do pierwszego dopasowania protezy nogi.
Wielu pacjentów po amputacjach poniżej kolana wypisuje się ze szpitala już następnego dnia, a niektóre tego typu zabiegi wykonuje się obecnie nawet w warunkach ambulatoryjnych. Chcieliśmy zwrócić na to uwagę w naszym opisie.
W rozdziale Wskazówki dotyczące samodzielnej opieki przedstawiamy praktyczne porady, które mogą okazać się pomocne.
Faza reintegracji
Celem fazy reintegracji jest przywrócenie mobilności i niezależności.
Długość okresu rehabilitacji może zależeć od różnych czynników, a w szczególności od przyczyny amputacji, jej poziomu, wieku, rodzaju programu rehabilitacyjnego i kondycji fizycznej pacjenta.
Współpraca z dobrze zorganizowanym zespołem ekspertów może poprawić jakość opieki i może znacznie skrócić okres rehabilitacji. Swoją drogę ku powrotowi do zdrowia warto rozpocząć od konsultacji z protetykiem ortopedą. Najprawdopodobniej będziesz także potrzebować pomocy innych pracowników medycznych, takich jak fizjoterapeuta, psycholog, terapeuta zajęciowy, a może nawet dietetyk.